Onlangs verscheen bij de Stichting Smelne’s Erfskip (www.smelneserfskip.nl) het boek “Drachtstervaart” over de vaart in Drachten.
Drachtster Compagnonsvaart
In de 17e eeuw werd midden tussen Noorder Drachten en Suyder Drachten de Drachtster Compagnonsvaart gegraven ten behoeve de ontginning van de grote veengebieden in en om de grietenij Smallingerland. Uiteindelijk werd deze vaart vanaf de Smalle Ee doorgetrokken naar de Drentse Hoofdvaart. Op het kruisput van de verbindingsweg tussen Noorder en Suyder Drachten en de vaart ontstond de huidige plaats Drachten (op oude kaarten vaak Dragten).
Rondom werd een stelsel van dwarsvaarten en een “hark” van z.g. wijken gegraven om het veen te ontwateren en de turf af te voeren. Later werd dit grotendeels veeteeltgebied.
Vaart gedempt in de jaren 60, nu gedeeltelijk opgegraven
Inmiddels is de vaart in het centrum van Drachten in de jaren 60 gedempt en ook verderop verdwenen grote delen onder een weg met ruime bermen. En de groeiende plaats Drachten slokte veel van het landschap met wijken rondom de plaats op.
Misschien wel uit jaloezie op Gorredijk, waar de Opsterlandse Compagnonsvaart nog steeds het dorpsbeeld bepaalt en als recreatieve vaarroute nieuw leven bracht is inmiddels een deel van de Drachtstervaart, vanaf de Smalle Ee naar het centrum van Drachten, weer opgegraven.
Boek Drachtstervaart
Ter gelegenheid van dit feit werd door een werkgroep van Smelne’s Erfskip een boek samengesteld over de geschiedenis van de Drachtster Compagnonsvaart, de rol die het speelde in de ontwikkeling van Drachten en het wel en wee in heden en verleden van de vaart.
Één hoofdstuk is gewijd aan “De vaart op de kaart” en geeft in 10 oude en nieuwere kaarten een beeld van de geschiedenis van de vaart in cartografisch opzicht.
Deels bekende kaarten, die ook gepubliceerd zijn in de uitgave “Smallingerland op de kaart” (uitgave Tresoar, Museum Dr8888 en Smelne’s Erfskip ISBN 978-94-90543-04-4), maar ook een paar fraaie manuscript- en minuutplankaarten.
Ook het verhaal over de grens tussen Friesland en Groningen bij een kaart uit de Reise- en zakatlas van Jan Chr. Sepp uit 1773 is interessant.
Boekbeschrijving
Titel: Drachtstervaart
Eindredactie: Jaap van der Wal
Gebonden, ill. in kleur, 216 pagina’s
Uitgave Stichting Smelne’s Erfskip
ISBN 978-94-90543-08-2
Prijs: € 18,50.
Het boekwerkje is zolang de voorraad strekt verkrijgbaar bij de Stichting Smelne’s Erfskip en bij Boekhandel van der Velde, Raadhuisplein 5, 9303 CZ Drachten www.boekhandelvandervelde.nl
Bron: Informatie Erik Korthof, Lid Studiekring Historische Cartografie.