Vanaf 2 maart tot en met 20 augustus 2023 presenteert het Allard Pierson de tentoonstelling Open kaart – van atlas tot streetmap. Een tentoonstelling over zeven eeuwen cartografie in Nederland, inclusief de meest recente ontwikkelingen. De tentoonstelling toont een enorme diversiteit aan kaarten vanaf de 15de eeuw en deelt de verhalen die erachter schuilgaan.

Poster van de tentoonstelling

Alle kaarten, waaronder werk van Blaeu, Ortelius, Ptolemaeus en Bos, behoren tot de cartografiecollectie van het Allard Pierson, een van de belangrijkste van Europa. Een groot deel is een bruikleen van het Koninklijk Nederlands Aardrijkskundig Genootschap (KNAG) dat in maart 150 jaar bestaat. Aan de toekomst van de cartografie is een presentatie gewijd in samenwerking met het Amsterdamse technologiebedrijf TomTom.

De meeste kaarten in de tentoonstelling zijn in Amsterdam gemaakt, waar vooral in de 17de eeuw de cartografie een grote vlucht nam. Het verlangen de wereld te kennen was daarbij een drijfveer, naast de zucht naar macht, invloed en economisch gewin. De artistieke kwaliteit van de kaarten steeg in dezelfde periode naar een hoog niveau; kaarten fungeerden zelfs als kunstwerken aan de muur.

Wereldkaart uit de 16e eeuw van Petrus Plancius
Wereldkaart uit de 16e eeuw van Petrus Plancius

Koloniale verhoudingen

Open Kaart start in Amsterdam en zoomt via Nederland en Europa uit naar de wereld, met speciale aandacht voor Indonesië, Suriname en de Antillen. Oude en meer recente kaarten getuigen van koloniale verhoudingen en de interpretaties ervan, geografische ontwikkelingen, de omgang van Nederland met het water en veranderende grenzen.

Algemene kaart van de Colonie of Provintie van Suriname, 2e helft 18e eeuw
Algemene kaart van de Colonie of Provintie van Suriname, 2e helft 18e eeuw(

Kaarten uitgelicht

Per zaal wordt één van de getoonde kaarten uitgelicht. Bezoekers kunnen deze onder de loep nemen en de verhalen ontdekken die erachter schuilgaan. In videoportretten komen lokale journalisten aan het woord over een kaart van hun stad of streek die in het verleden door Nederlanders is gemaakt. Een aparte zaal is gewijd aan de allernieuwste cartografische technieken. Het Allard Pierson werkte hiervoor samen met TomTom, dat zich richt op real time mapping en dat partner is van het Atlas Lab van de Universiteit van Amsterdam.

Hoogtekaart van Nederland, 19e eeuw
Hoogtekaart van Nederland, 19e eeuw

Jungerman, Kocken, Qiu

Diverse hedendaagse kunstenaars zijn geïnspireerd door het fenomeen kaarten en het ‘in kaart brengen’. In de tentoonstelling zijn werken te zien van Gert Jan Kocken (1971) en Remy Jungerman (1959). Vanaf april opent in het Allard Pierson bovendien een kleine aansluitende tentoonstelling met meerdere werken van hun hand en van Qiu Zhijie (1969). Alle drie de kunstenaars benaderen het vak van kaarten maken anders. Kocken legt geschiedenissen over elkaar in zijn werk, Jungerman is geïnspireerd door het grid van de kaart én gaat in op het koloniaal verleden, en Qiu gebruikt cartografie voor het ‘mappen’ van emoties of sociale infrastructuren.

Educatief programma

Bij Open Kaart wordt een uitgebreid educatief programma aangeboden dat deels in samenwerking met de educatieve uitgeverij Noordhoff is ontwikkeld. Leerlingen ontdekken onder andere via De Digitale Bosatlas de verhalen achter de kaarten en gaan aan de slag met kaartvaardigheden. https://www.noordhoff.nl/bosatlas/de-grote-bosatlas-flex-bosatlas-online

Adres en openingstijden

Allard Pierson
Oude Turfmarkt 127-129
1012 GC Amsterdam
Telefoon: +31(0)205255501 (kassa) en +31(0)205257300 (receptie)

Openingstijden:  zie website Allard Pierson https://allardpierson.nl/bezoek/

Bron: Persbericht van het Allard Pierson

Tentoonstelling “Open kaart – Van atlas tot streetmap” Allard Pierson