Op 16 april 2016 gaf ons lid Yvette Hoitink een demonstratie over georefereren. Georefereren is het vastleggen van de locatie van een kaart. Een gegeorefereerde (oude) kaart kan daarmee op een nieuwe kaart geprojecteerd worden.
Georefereren doe je door van tenminste drie locaties op de oude kaart aan te geven waar die liggen op een moderne kaart. De computer berekent dan hoe de kaart vervormd moet worden om die over de nieuwe kaart heen te leggen. Hoe meer punten worden geïdentificeerd, hoe nauwkeuriger de projectie. Deze (Engelstalige) film van de David Rumsey collectie legt uit hoe het werkt.
Diverse archiefinstellingen en bibliotheken zijn bezig om hun kaartencollecties te georefereren. Vaak gebeurt dit via vrijwilligersprojecten, of kunnen bezoekers vanuit de catalogus spontaan meehelpen.
Voordelen van georefereren
Georefereren heeft de volgende voordelen:
- Het maakt het mogelijk om de oude en de nieuwe situatie te vergelijken. Zo kan de stadsontwikkeling gevolgd worden door kaarten van dezelfde plek in de loop van de tijd met elkaar te vergelijken.
- Het maakt het mogelijk om de huidige locatie te vinden van een historisch object. Genealogen kunnen met een kaart waarop percelen staan aangegeven kun je daarmee de huidige locatie vinden van een huis waar hun voorouders woonden.
- Het maakt het mogelijk om de betrouwbaarheid van de oude kaart te bestuderen.
- Het maakt het mogelijk om geografisch te zoeken. Bezoekers van een website kunnen bijvoorbeeld alle kaarten van een bepaald gebied opvragen. Dat kan alleen als je van de kaarten exact weet welk gebied ze beslaan. Kaarten die niet gegeorefereerd zijn kunnen alleen gevonden worden op woorden die in de beschrijving voorkomen, niet voor elke plaats die op de kaart voorkomt.
Georefereren in de praktijk
De volgende websites bieden gegeorefereerde kaarten, vaak met mogelijkheid om zelf mee te doen:
- Kaartencollectie Stadsarchief Amsterdam. Kies bij een kaart voor ‘bekijk op de kaart’ om de gegeorefereerde kaart te zien.
- Georefereren van Historische Kaarten van het Stadsarchief Amsterdam. Beschrijving van het vrijwilligersproject achter deze kaarten. Dit project is inmiddels afgerond maar de projectbeschrijving geeft een goed beeld van de doelen en achtergronden.
- Vrijwilligersproject KITLV collectie Universiteit Leiden. Help mee met het georefereren van de collectie van het voormalige Koninklijk Instituut voor Taal-, Letter- en Volkenkunde.
- Map Warper van de New York Public Library. Bekijk gegeorefereerde kaarten van de New Yorkse bibliotheek of help zelf mee om ze op de kaart te zetten.
- Georeferencer David Rumsey Maps. Bekijk gegeorefeerde kaarten van de David Rumsey collectie of help zelf mee om ze op de kaart te zetten.
- Old Maps Online. Uitgebreide collectie oude kaarten, die ook gegeorefereerd kunnen worden.
- Map Warper. Ga aan de slag met het georefereren van eigen kaarten, door deze te uploaden vanaf harde schijf of webpagina.
Voor de meeste van deze websites geldt dat bekijken van kaarten kan zonder account, maar dat u een gratis account aan moet maken om de kaarten te kunnen georefereren.
Kent u meer mooie voorbeelden van projecten waar kaarten gegeorefeerd worden? Laat dan een reactie achter.