Ontdek een wereld van navigeren en manipuleren in Museum Volkenkunde in Leiden. De tentoonstelling is te zien vanaf 21 oktober 2022 t/m 29 oktober 2023.
Een wereld van navigeren en manipuleren
De tentoonstelling “Kaarten: navigeren en manipuleren” is vanaf 21 oktober 2022 te zien in Museum Volkenkunde in Leiden en toont de variatie van kaarten van over de hele wereld. Het werk van hedendaagse kunstenaars werpt toegevoegde perspectieven op de thema’s in de tentoonstelling. Deze tentoonstelling is tot stand gekomen in samenwerking met de Universiteitsbibliotheek Leiden als onderdeel van Leiden City of Science.
De rol van landkaarten
Wanneer we naar kaarten kijken, zouden we ons altijd moeten afvragen: Wie brengt wat in kaart en waarom? Er is altijd een reden om een kaart te maken. Dat kan zijn om je weg te vinden van A naar B of om vast te stellen dat er een voetbalveld oerbos verloren is gegaan. Mensen gebruiken kaarten om de wereld vorm te geven, om zich een voorstelling van de wereld te maken of om de wereld te beïnvloeden. Kaarten worden ook geproduceerd om mensen te manipuleren, oorlog te rechtvaardigen of land in te nemen. De tentoonstelling laat zien hoe kaarten deel zijn van het systeem om mensen en plaatsen toe te eigenen en te controleren.
In een tijd waarin moeilijke geschiedenissen, zoals slavernij, onder een vergrootglas liggen, worden kaarten op nieuwe manieren ingezet. Mensen gebruiken ze om kritiek te leveren op de manier waarop de geschiedenis wordt verteld en in de strijd tegen onderdrukking. Hierbij spelen identiteit en onafhankelijkheid een rol.
Plaatsbepalingen kun je op veel manieren in kaart brengen. Bovenstaand schilderij toont een ‘Dreaming’ van de Warlpiri mensen uit de Northern Territory. Hierop zingen en dansen de vrouwen als deel van een ceremonie over de boskalkoen wanneer die van waterpoel naar waterpoel reist om zich te voeden. De cirkels staan voor bestaande waterpoelen.
Opzet tentoonstelling
De tentoonstelling bestaat uit een collectie kaarten en werk van hedendaagse kunstenaars. Het eerste deel beslaat de verschijningsvormen van kaarten zoals navigatiekaarten, kaarten van het heelal en esthetische kaarten. Het tweede onderdeel gaat met name in op de vraag wat je in kaart kunt brengen. Een voorbeeld hiervan is de filosofische weergave van het brein, middels de kaart The Autistic Brain waarin de kunstenaar Tzipporah Johnston, de ervaringen in het dagelijks leven met autisme overbrengt. Tenslotte toont het laatste onderdeel van de tentoonstelling aan wat de effecten zijn van kaarten, met andere woorden welke invloed of macht ze kunnen uitoefenen. Met deze tentoonstelling proberen we de bezoekers kritischer te laten kijken naar de kaarten. Zijn kaarten wel zo waarheidsgetrouw of zit er soms een andere boodschap achter dan je in eerste instantie waarneemt?
Verborgen boodschappen in kaart
Sommige kaarten in de tentoonstelling hebben verrassende details. Neem bijvoorbeeld de kaart met Surinaamse plantages waar de plantages netjes in het gelid staan. De kijker wordt uitgedaagd om zich bepaalde zaken af te vragen. Gaat het goed in de kolonie Suriname? En waarom zijn er dorpen met rookpluimen getekend? “Kaarten: navigeren en manipuleren” geeft een inkijkje in de verschillende lagen die in kaarten te zien zijn.
Bezoek aan de tentoonstelling
Ga voor openingstijden, adres en prijzen naar de “Plan je bezoek” pagina van het Museum voor volkenkunde.
Bron: Persbericht en Website Museum Volkenkunde