Reis digitaal 350 jaar terug in de tijd met de verhalenkaart van Jannes Tideman uit 1672. De Groninger Archieven vertellen de verhalen die op deze kaart staan opgetekend.
Het is 350 jaar geleden dat de bisschop van Münster, alias Bommen Berend, de stad Groningen belegerde in het rampjaar 1672. Het lukte hem niet om de stad te veroveren en de stad hield stand. Daarom vieren we nog steeds het Groningens Ontzet op 28 augustus. De dag waarop de bisschop zich terugtrok.
De Groninger Archieven bewaren een heel oude kaart van 71 cm hoog en 258,5 cm breed. Dit is de kaart Belegeringe voor Groningen door den ceurvorst van Ceulen en bisschop van Munster, begonnen den 9 julij en verlaeten den 17 augusti 1672 gemaakt door Jannes Tideman.
Aftocht van Bernhard von Galen, 1672. Kaart Jannes Tideman. Collectie Groninger Archieven, reproductiefoto René Gerritsen
Verhalenkaart van Jannes Tideman
Cartograaf Jannes Tideman maakte deze kaart in 1672 toen de gebeurtenissen nog vers in het geheugen lagen. Deze kaart is nu te bekijken op www.kaart1672.nl. Zoom in op de prachtige details en lees de verhalen over het Groningen van 1672.
De verhalen over het beleg en ontzet van de stad Groningen zijn op deze website te lezen door middel van punten op de kaart. Klik op een punt en er wordt uitgelegd wat er te zien is, wat er staat en er zijn verdiepende verhalen en rondleidingen. Omdat de kaart ontelbare verhalen kent, starten ze nu met een basis en voegen ze gedurende het jaar steeds meer verhalen en informatie toe. En ondertussen is er ook, zonder de verhalen, veel zelf te ontdekken.
De kaart van Jannes Tideman is heel gedetailleerd. Niet alleen de loopgraven, schansen en kampementen zijn te zien, maar ook de soldaten en paarden worden minutieus weergegeven. Eigenlijk is het een verhalenkaart, want het herbergt een schat aan verhalen en informatie over het beleg en ontzet van de stad Groningen. Ook tekende hij het landschap van de stad Groningen tot aan Haren.
Daarmee geeft de kaart een uniek beeld van de gebouwen die daar destijds stonden, zoals het Blauwhuis, de Coendersborg en het hof te Hemmen. Daarom staat dit bijzondere stuk centraal in de activiteiten die de Groninger Archieven organiseren tijdens de herdenking van het rampjaar 1672.
De verhalenkaart uit 1672 wordt bewaard in het depot van de Groninger Archieven. Hij is na al die jaren erg kwetsbaar en kan daarom niet meer tentoongesteld worden. Omdat het een prachtig gedetailleerde kaart is, hebben de Groninger Archieven fotograaf René Gerritsen gevraagd deze te reproduceren door middel van foto’s.
Maker van de verhalenkaart uit 1672: Jannes Tideman
Wilt u meer weten over de cartograaf Jannes Tiedeman?
Bekijk dan het blog van Mirjam de Jonge (
Bron: Groninger Archieven, met dank aan Malou Aalberts, (Communicatie en Marketing)