Vandaag toon ik geen kaart van de kaartenmaker Blaeu, maar een gedicht van Joost van den Vondel. Dit gedicht staat in Joan Blaeu’s Atlas Maior.
De Wereldt is wel schoon, en waerdigh om t’aenschouwen.
Maer ‘t reizen heeft wat in, de kosten vallen swaer.
Man magh de Oceaen niet al te veel betrouwen.
De bergen rijzen stijl, de bosschen zien te naer.
De stroomen gaepen wijd, om over heen te stappen.
De mijlen recken staegh, de landen strecken veer.
De Rijcken, tegens een gedeelt door vijandtschappen, Die staen in het harrenas, en trecken het geweer.
De bittre kou verkleumt, de hitte braet de leden.
De lucht die hangt vol damps, of moord met felle pest.
Men vindt ongastvry volck, en onbewoonde steden,
Woestijnen, daer het gedierte des nachts verlaet zijn nest, En brult en huilt, om roof en aes van vee of menschen.
Het zand beswaert den gang, de ganger hijght en roockt, Op het ongebaende pad, dan is het vergeefs te wenschen.
Na den verlaten haerd, daar moeder eten koockt.
O reisgezinde geest, ghy kunt die moeite sparen,
En zien op dit Toonneel de Wereld groot en ruim.
Beschreven en gemaelt in kleen begrip van blaren.
Zoo draeit de schrandre kunst den Aerdkloot op haer duim.
J[oost] v[an den] Vondel
Joost van den Vondel op wikipedia
Jeroen Bos en studenten van de Universiteit Groningen
Jeroen Bos is Docent vroegmoderne geschiedenis (Rijksuniversiteit Groningen) en Conservator kaarten & digitaal erfgoed (Vrije Universiteit Amsterdam). Met een groep studenten van de Universiteit Groningen heeft hij de teksten bestudeerd van de Atlas Maior.
Hij gaf hier op 11 januari 2025 een lezing over voor onze Studiekring Historische Cartografie.
Hierdoor kwam ik tot mijn verbazing in aanraking met het gedicht van Joost van den Vondel en wil dit vandaag graag delen met onze lezers van de website.
Bron: De werkgroep Voorbij de Kaart – Universiteit Groningen