Eerder dit jaar verscheen het boek Een Rijk Bezit. Skarsterlân op de achttiende-eeuwse kaarten van Johan Vegelin van Claerbergen, geschreven door de onderzoekers Karel F. Gildemacher en Jacob H.P. van der Vaart. Dit boek is uitgegeven door Tresoar, het voormalige Rijksarchief in Friesland, in samenwerking met uitgeverij Matrijs.
Johan Vegelin van Claerbergen
Johan Vegelin van Claerbergen leefde van 1690 tot 1773. Hij was lid van een Friese regentenfamilie en bekleedde een groot aantal bestuurlijke functies. Als grietman van Doniawerstal had hij in de loop van de achttiende eeuw veel landerijen in een groot gebied rond Joure verworven.
Johan Vegelin was geïnteresseerd in landmeten en cartografie en die hobby kwam hem bij het beheer van zijn landerijen goed van pas. Op de kaarten schreef hij bijvoorbeeld wie welk stuk land bezat, hoe groot het was en hoeveel belasting het moest opbrengen. Ook noteerde hij vaak de veldnamen.
Zijn collectie kaarten is zo uitgebreid en gedetailleerd dat zonder overdrijving gesteld kan worden dat de huidige gemeente Skarsterlân al omstreeks 1720 in kaart is gebracht op een wijze die het Kadaster benadert.
Het boek Een rijk bezit
Meer dan honderd kaarten van Johan Vegelin van Claerbergen worden in dit boek, samen met vele prenten uit de eerste helft van de achttiende eeuw, gepubliceerd en toegelicht door Gildemacher en Van der Vaart. Ze vertellen de verhalen van de kaarten en maken aan de hand van archiefstukken duidelijk wat de achtergrond is. Talrijke onderwerpen uit de geschiedenis van dit stukje Fryslân komen aan de orde, bijvoorbeeld hoe het landschap is gevormd, hoe boeren leefden en het land gebruikten en hoe groot de invloed van de vervening in deze streken was.
In het tweede deel van boek komt elk dorp in de gemeente Skarsterlân aan bod. De schrijvers wijzen niet alleen op wat driehonderd jaar geleden in kaart werd gebracht, maar ook op wat daarvan nog in het huidige landschap zichtbaar is. Het landschap, de kaarten, de prenten en dit boek vormen samen Een Rijk Bezit.
Bron: Persbericht Tresoar
Bestellen
Karel F. Gildemacher en Jacob H.P. van der Vaart: Een Rijk Bezit. Skarsterlân op de achttiende-eeuwse kaarten van Johan Vegelin van Claerbergen, 22 x 28 cm., 240 blz., genaaid gebonden, ISBN 978 90 5345 325 4, rijk geïllustreerd in kleur, € 29,95 (tot 31 december 2007, daarna € 34,95).
Te bestellen via Tresoar of uitgeverij Matrijs.
